Kategoriler
Ayrımcılık ve farkındalığa yönelik süreçlerimiz Bisikletle aktivizm

Ekofeminizm ve Bisiklet

Keyifli bir yürüyüşten başka en çok tandem bisikletimle bir gezintiden hoşlanırım. Rüzgârın yüzüme esişini ve demir atımın üzerindeki yaylanmayı hissetmek muhteşem bir duygu. Havanın içine doğru ani bir şekilde hücum etmesi, nefis bir güç ve neşe hissi veriyor; nabzımı dans ettiriyor, kalbime şarkı söyletiyor adeta.
Helen Keller, “kör, sağır ve dilsiz” pedagog, aktivist.

1970’li yıllarda ortaya çıkan ekofeminizm hareketi, kadınların sorunlarıyla ekolojik sorunları bir arada ele alarak “kadınların dünyayı kurtarmak için önderlik edeceği ekolojik bir devrim” düşüncesini savunur.
Ekofeminizmin iki temel ilkesi vardır; birincisi kadın ve doğanın birbirine tarihsel olarak yakın olduğu önermesidir, ikincisi ise ataerkil kapitalist sistemin kadının ve doğanın sorunlarından sorumlu olduğu tespitidir. Dolayısıyla hem kadınların sorunlarının hem de ekolojik sorunların çözülebilmesi için ekofeminizm, erkek gücünün yerine toplumsal cinsiyete dayanmayan eşitliği baz alan, kadınların liderliğinde başlatılacak ekolojik bir devrim önerir.

Bu açıdan Engelsiz Pedal, toplumsal cinsiyet rollerine bağlı olmayan bir eşitlik içinde gerçekleşmesi gereken bu devrimin araçlarından, enstrümanlarından biri olarak bisikleti gündeme getirir. Çünkü bisiklet; sürdürülebilir yaşam, evrensel tasarım ilkelerine göre inşa edilen kentsel tasarımlar ve doğayla entegre olmuş bir toplumsallık için düşünülebilecek en mükemmel, en basit ulaşım aracıdır. Ve aynı zamanda bisiklet, kadınların kamusal alana erişimlerini arttırabilecek, bağımsızlaşmalarına ve inisiyatif almalarına destek olacak, sosyal uyumu arttıracak bir özgürleşme aracıdır.

Kısacası hem ekolojik bir devrim, hem de toplumsal cinsiyet normlarını alt üst edecek bir değişim için bisikleti;
Bu değişimi birlikte tasarlamak, hissetmek ve anlamak için tandem bisikleti;
Ekofeminizmin vadettiği ütopyaya, pedal çevirerek yol almayı savunuyoruz.

Kadın Kadına Pedal Arkadaşlığı

Süreçlerimizi tasarlamaya başladığımız ilk andan beri, kadınların bisikletle ve özellikle tandem bisikletle tanışmasının ne kadar önemli olduğunun, toplumsal olarak kamusal alana erişimi kısıtlanmış iki grup olan engellilerin ve kadınların birlikte pedal çevirmesinin özgürleştirici gücünün ve dolayısıyla, kadın kadına pedal arkadaşlığının gerekliliğinin farkındayız.

Nefise Aktaş ve Gizem Üstüner

Tandem üzerinde birlikte pedal çeviren Engelsiz Kızlar, Çiğdem ile Gaye’nin hikayesine göz atın.

Kadınların bisikletle tanışmasına aracı olmak, tandem üzerinde bir araya gelebilecekleri alanlar yaratmak, kadın inisiyatifini öncelemek ve kadınların kadınlarla pedal arkadaşı olmalarına zemin hazırlamak için pek çok organizasyon tasarlıyoruz. İşte bazı örnekler!

Kadın Kadına Yol Arkadaşlığı Eğitimleri

2017-2018 döneminde, o zaman “yol arkadaşlığı” olarak kavramsallaştırdığımız pedal arkadaşlığı sürecimizi kadınları önceleyen, kadınların kadınlarla birlikte pedal çevirebileceği bir yapı haline getirmek için Tasarım Atölyesi Kadıköy işbirliğiyle pek çok eğitim, workshop ve temaşa düzenledik. Bu etkinliklerde bir araya gelen pek çok kadın Engelsiz Pedal’ın turlarına kendi bisikletleriyle katıldı, engelli kadınlarla birlikte tandem sürüşlerine çıktı ve topluluğumuz içinde inisiyatif aldı.

Etkinliklerimizden birinin Facebook sayfası

Kadın kadına pedal arkadaşlığı: Bisiklet festivaline giderken tandem nasıl hazırlanır?

Tandem Üzerinde Kadın Kadına

İşin teorik kısmını Tasarım Atölyesi’nde düzenlediğimiz eğitimlerde tartıştıktan, konuştuktan, kurguladıktan sonra, kadın pedal arkadaşlarımızın tandem üzerinde bir araya geleceği, birbirlerine öğretecekleri ve birbirlerinden öğrenecekleri uygulamalı buluşmalar organize etmeye başladık.

Moda Sahili’nde, Moda tenis kortunun yanındaki çimlerde, tandem bisiklete binmek isteyen ama nereden başlayacağını bilmeyen veya kendine birlikte pedal çevirecek kadın pedal arkadaşları arayan kadınların bir araya geldiği buluşmalarımızın ardından kadınlar, birbiri ardına bisiklet festivallerine, turlara ve gece sürüşlerine gitmeye başladılar.

Etkinliklerimizden birinin Facebook sayfası

Kadın Kooperatifleri ile İşbirlikleri

Engelsiz Pedal Derneği’nin kadın pedal arkadaşlarının öncülüğüyle, insana ve doğaya saygılı üretim yapan kadın kooperatifleriyle işbirliğine gittik. Kadınların el emeği üretimlerini, İstanbul içerisindeki çeşitli noktalara en ekolojik araç olan bisikletlerimiz ile ulaştırmak üzere rotalar tasarladık.
Bu işbirliklerinin ilk örneği, 2017 yılında teslimatlarını bisikletlerimizle gerçekleştirdiğimiz Yırca Hanımeli El ve Ev Ürünleri idi.

Sevgi Evlerindeki Kadınlara Tandem Eğitimleri

Birlikte çalıştığımız, bisiklete bindiğimiz ve daha güçlü, daha özgür bir gelecek için pedal çevirdiğimiz dezavantajlı kadın gruplarından biri de sevgi evlerinde kalan kadınlardı.

Bütün Kadınlar Çimde Yogaya

Bisiklet üzerinde çimden bir kadın görseli

2018’den bu yana sahillerde, parklarda, bahçelerde ve aklımıza gelen her yerde, yani alışıldık yoga stüdyolarının dışında, herkesin birlikte yoga yapabileceği etkinlikler düzenliyoruz.
Hem eğlenmek, hem öğrenmek, hem ve yeni insanlarla tanışmak için sürdürdüğümüz Çimde Yoga etkinliklerini, aynı zamanda kamusal alanı bisiklet ve yogayla dize getirmek, bu alanı birlikte keşfetmek için harika bir fırsat olarak görüyoruz.
Bu etkinlikleri kamusal alana erişimi kısıtlanmış bütün insanların, örneğin kadınların, farklı engel gruplarından kişilerin veya göçmenlerin eşit şekilde faydalanabileceği, rahatça bir araya gelebileceği, yoga yaparak rahatlayabileceği, belki sonunda tandem üzerinde pedal arkadaşları haline gelebileceği bir tür oryantasyon olarak tasarlıyoruz.

Dolayısıyla Çimde Yoga etkinliklerimizin bir parçası, etkinliklere gelen insanların bisikletle ve özellikle tandem bisikletle tanışması.
Bu bağlamda, kamusal alana erişimi engellenen gruplardan biri olarak gördüümüz, örneğin dilediği saatte dışarı çıkarken tereddüt eden, yoga yaparken veya bisiklete binerken ne giyeceği konusunda kaygılanan, belki de hep “bisikletin erkek işi bir şey” olduğu söylemiyle karşılaşan kadınların Çimde Yoga etkinliklerimizde çoğunlukta olmasına önem veriyoruz. Çimde Yoga aynı zamanda kadınların bir araya geldiği, deneyim aktarımı yaptıkları, yoga ve bisiklet denedikleri, tandem üzerinde birlikte bisiklet sürerek pedal arkadaşı olabildikleri bir açık alan olsun istiyoruz.

Kategoriler
2018 Ayrımcılık ve farkındalığa yönelik süreçlerimiz Bisiklet sporunu geliştirmeye yönelik süreçlerimiz Yoga ve Bisiklet

Yogasiklet

Bisiklet ve yogayı, birbirini tamamlayan ve birbirini gerekli kılan aktiviteler olarak görüyoruz. Bisiklet bol hareket gerektiren, özellikle bacak kasları kısaltan bir aktivitedir. Günlük hayatında bu tarz hareketlere alışık olmayanlar, hareketli ve sportif bir hayat sürmeyenler için kontrolsüz bisiklet kullanımı zararlı sonuçlar doğurabilir. Dolayısıyla yoga, kasları esneten ve uzatan hareket pratikleriyle, bisikletin tamamlayıcısı olarak konumlandırılabilir.

Bisikletle yapılacak Yoga pozları; sürüş öncesinde ısınma ve esneme, sürüş sonunda soğuma ve gevşeme hareketleri olarak uygulanabilir .
Bu nedenle bisiklet ve yogayı birlikte kavramak, birbirine entegre etmek için çeşitli süreçler tasarlıyor, alanlar yaratıyoruz.

Hara Yoga’da Yogasiklet

Engelsiz Pedal’ın 2018 dönemindeki en önemli odaklarından biri, Paralimpik Oyunlar’a tarihinde bir kere bile paralimpik bisikletçi göndermemiş olan ülkemizin yazgısını değiştirmek için 2020 Tokyo olimpiyatlarına hazırlanmaktı. Bu amaçla, 20 kadar paralimpik bisikletçi, sıkı bir antrenman programı uyguluyordu. Bisiklet antrenörleri tarafından kurgulanan bu antrenman programı yoga, meditasyon, müzik, masaj, yelken, kürek gibi destekleyici aktiviteler ile destekleniyordu. Bisiklet üstündeki antrenmanların ayrılmaz bir tamamlayıcısı olarak, haftada en az iki gün 10’ar kişiden oluşan iki ayrı grup, Hara Yoga’da yoga yapıyorlardı.

Asana adı verilen yoga pozlarını, sürüş öncesi esneme, sürüş sonrası soğuma amacıyla da kullanıyor; pratiklerini arttırdıkça güçlenen omurgalar sayesinde, olası bir kaza durumunda oluşabilecek yaralanma risklerini de azaltıyorlardı.
Yoga’nın ayrılmaz parçası nefes çalışmaları sayesinde, birlikte pedal çevirdikleri arkadaşları ile tandem bisiklet üzerinde tek vücut, bir nefes olmayı öğreniyorlardı.
Meditasyon çalışmaları ile anda kalmayı, yavaşlamayı, yavaşladıkça çoğalmayı ve çoğaldıkça olgunlaşmayı araştırıyorlardı.

Bu çalışmalardaki bir başka hedefimiz ise normal bir yoga sınıfındaki akışı izleyemeyecek durumdakilerin, söz gelimi görme engellilerin, yoga eğitmenlerinin ve birlikte tandem sürdükleri pedal arkadaşlarının yönlendirmesi ile asanaları yapabilir, lotus adı verilen meditasyon oturuşuna geçebilir hale gelmesiydi.

Esra Kapucuoğlu’nun yogasiklet hakkında yazdığı anı bloğunu okumak için tıklayın.

Yoga Stüdyolarında Sunumlar

Bisiklet ile yogayı birlikte ele almak için tasarladığımız süreçlerin ikinci bir adımı olarak;
Yoga stüdyolarındaki insanları bisiklete ve tandem bisiklet üzerinde pedal arkadaşlığına özendirmek,
Yoga ile bisikletin bir arada yapılması gereken aktiviteler olduğunu savunmak,
Çeşitli engel gruplarından insanların yoga stüdyolarına erişimini arttırmak ve yoga derslerine katılımını sağlamak amacıyla yaptığımız sunumlardır.

Kategoriler
Keşif ve şamata

Ekspresler

2017’den bu yana!
Tandem bisikletlerin “lokomotif” olduğu,
Tek başına bisiklet sürecek durumda olmayanların kazana kömür atan “ateşçi” olduğu,
Lokomotife yön verenin “makinist” olduğu,
Katılan diğer bisiklet severlerin üstlendiklere rollere göre; örneğin rotayı hazırlayanın “makasçı” olduğu,
Katılımcıların takibini üstlenenin “kondüktör” olduğu,
bisikletindeki tur heybelerinde katılımcıların eşyalarını taşıyanın “yük vagonu” olduğu,
evinde sandviç türü atıştırmalıklar hazırlayanın “yemek vagonu” olduğu…
kar kış kıyamet demeden hep birlikte çufçufladığımız seferler, ekspresler tehirsiz devam ediyor.

Ekspreslerin çıkış moktası, o dönem kent aktivistleri tarafından başlatılan “Haydarpaşa gardır, gar kalacak.” hareketine destek vermektir. Bu nedenle ekspreslerimiz önceleri Haydarpaşa’dan kaldırılmış, sonraları ulaşım ve buluşma açısından daha kolay olan Tasarım Atölyesi Kadıköy başlangıç noktası haline gelmiştir.

Zorluk derecelerine göre sınıflandırdığımız, günü birlik veya daha uzun sürelerle rotalandırdığımız ekspresler sayesinde, hayatında hiç tandem kullanmamış onlarca kişi, birbirlerinin pedal arkadaşı olarak Engelsiz Pedal süreçlerinin bir parçası oldu.
Özellikle her haftasonu düzenlediğimiz ve daima Kadıköy’den hareket eden şehir içi ekspresler, iş günlerinde bisiklet sürüşüne vakit bulamayanlar tarafından büyük ilgi gördü.

Kanlıca ve Beykoz Ekspresi gibi şehir içi seferlerle,
Ana gayenin çorbacıya gitmek olduğu Kellepaça Ekspresi gibi tematik seferlerle,
Anadolu içlerine keşif turları düzenlediğimiz Frigya Ekspresi gibi seferlerle
yol almaya devam ediyoruz! Aşağıda, ekspreslerimizden bazı örnekler bulabilirsiniz.

Kanlıca Ekspresi

Haftasonu Ekspresleri

Ekim 2017-Şubat 2018 döneminde her haftasonu, cuma geceyarısından başlayarak, minimum iki tandem ve birer yancı bisikletle, İstanbul’un farklı rotalarına pedallıyorduk.

Belgrad Ormanı Ekspresi
Ya da Bir Demet İstanbul

Kadıköy TAK’tan yola çıkıp, vapurla Beşiktaş’a geçtik. Güzel havanın tadını çıkararak pedallamaya başladık.

Beşiktaş’tan Sarıyer’e kadar devam eden sıkıcı sahil şeridi bizi Belgrad Ormanı’nın girişine kadar ulaştırdı. Tatlı inişli çıkışlı ve kıvrımlı yol boyunca bir yanda kuş cıvıltıları bir yanda yüzümüzde dans eden esinti, bizi Kemerburgaz sırtlarına kadar götürdü. Önümüze çıkan ilk mesire alanında kısa bir mola verip, depolarımızı doldurduktan sonra tekrar yola koyulduk.

Cengizhan’ın ‘cennete giden yol’ tanımlaması yaptığı orman içinde, her pedala basışta mutluluk katsayımız artıyordu. Öyle ki rüzgar bile bu mutluluğumuza kayıtsız kalmadı, arkamızdan esmeye başladı. Her şey bizim lehimizeydi, ta ki dönüş yoluna geçene kadar.

Dönüş yolunda bizi etkisi altına alan yağmur, Tarabya dolaylarında rüzgarla birlikte şiddetini bir hayli arttırarak bizi zorladı. Yeniköy civarında da tandemimizin lastiği patladı.Lastiği hemen yama yapıp, terimiz soğumadan tekrar yola koyulduk. İlerledikçe yağmur bulutları üzerimizden uzaklaşıyor, güneş yüzünü bize gösteriyordu. Emirgan’a geldiğimizde ise katman katman renklere bürünmüş gökkuşağını seyrederek Bebek’e kadar ilerledik. Beşiktaş’a doğru araç trafiğinin bizi bir hayli bunalttığı anlarda ise; ‘Arabadan in, bisiklete bin’ sloganını bağıra bağıra insanların kulağına yapıştırmayı ihmal etmedik.

Kadıköy-Belgard Ormanı: 54 km

Ovacık-Ağva Ekspresi

Perşembe Ekspresi

Frigya Ekspresi


Engelsiz Nağmeler Frigya Ekspresi Yayını
Kategoriler
2018 Kamusal alanda bisikletle sanat

TÜYAP Artist 2018’de Engelsiz Pedal Obası

TÜYAP Sanat ve Kitap Fuarı alanında, artist 2018 kapsamında; Türkiye’den ve dünyadan sanatçı kolektiflerinin ve bağımsız sanat oluşumlarının katılımıyla derin, zorlu ve kışkırtıcı bir praksis olmayı amaçlayan ARTİST Deneyim’in bir parçası olarak Engelsiz Pedal Obamızı kurduk.

Ortopedik ve görme engellilerin kullanabileceği bisikletler, çadırlar, uyku tulumları, tur heybeleri, yama takımları, yedek iç lastikler… Normal zamanlarda Kadıköy’den başlayan sürüşlerimiz de dahil tüm faaliyetlerimizi, sanatsal birer praksis olarak fuar alanına taşıdık.

TÜYAP merkezli ilk sürüş, fuarın da ilk günü olan 10 Kasım Cumartesi sabahı ön selede gören, arka selede görme engelli bisikletçilerin pedal çebirdiği 3 tandem bisikletle gerçekleştirildi. Büyükçekmece Gölü etrafında bir tam tur atıp TÜYAP’a geri dönen engelli ve engelsiz bisikletliler, fuar ziyaretçileri ile tur anılarını paylaştıkları bir de söyleşi gerçekleştirdi. İsteyen herkes kendi bisikletiyle bu sürüşlü etkinliklere katılarak, Engelsiz Pedal ekibine yolda eşlik edebiliyordu.

Fuar alanında tandem bisiklet sürüş eğitimleri, Hiç bisiklet sürmeyi bilmeyenlere bisiklet sürüş eğitimleri, Engelli bisikletçilerin tur anılarını paylaşacağı söyleşiler, Patlak lastiğin nasıl yamanacağından Bisiklet seçim tavsiyelerine kadar türlü atölyeler ve deneyimler organize ettik.

Fuar boyunca amacımız, Engelsiz Pedal’ın geçmiş hikayelerini değil; fuarın mekansal ve zamansal düzleminde iki teker üzerinde geçen canlı, yaşayan varlığını bir deneyim olarak ziyaretçilere sunmaktı.

BKNZ: TÜYAP ARTİST 2018 Tanıtım Sayfası

Büyükçekmece Gölü’nün Etrafında Bir Tam Tur Pedal Çevirdik

ARTİST2018 deneyiminin bir parçası olarak, Büyükçekmece Gölü’nün etrafında bir tam tur attık. Ardından, sürüşte bulunan Engelsiz Pedal gönüllüleri ve eşlikçileri, TÜYAP’a ulaşarak fuar alanında sürüş deneyimi ile ilgili bir söyleşi gerçekleştirdi.

Derya Demiroğlu ile Beden-Zihin Uyumu Atölyesi

Çeşitlilik ve farklılıklarımızı, kendi özgün varlığımızla sanatsal üretim alanındaki fikirlerimizi ARTİST2018 alanına taşımak için organize ettiğimiz atölyelerden biri Çağdaş Dans Sanatçıları Derneği işbirliğiyle gerçekleşti.
Performans sanatçısı Derya Demiroğlu eşliğinde; beden-zihin farkındalığı ile kalmak, nefesle uyumlanarak hareket etmek ve basit doğaçlama hareket egzersizleri üzerinden bir çalışma kesiti tasarladık.

Kategoriler
2011 Ayrımcılık ve farkındalığa yönelik süreçlerimiz Bisikletle aktivizm Keşif ve şamata

İnadına Görmek

2011 Temmuz’unda o dönem Marmara Üniversitesi Bisiklet Kulübü başkanı Samet Aksuoğlu, yine o dönem Altı Nokta Körler Derneği İstanbul Şubesi başkanı görme engelli Murat Demirok ile birlikte, iki kişilik -tandem- bisikletle İstanbul’dan Antalya’ya 13 günde tamamlanan bir sürüş gerçekleştirmiştir.

İnadına Görmek, ismini ve sloganını, bu yolculukta Türkiye’nin tarihi ve doğal güzelliklerini görme engelli bir bisikletçinin gözünden göstermek üzere kaskı üzerine taktığı o dönem yeni çıkan gopro aksiyon kamerasından almaktadır. İnadına Görmek, gerçekleştiği tarih itibariyle dünyada görme engellilerin aksiyon kamerasıyla kendi belgesellerini çektiği ilk örnek olarak gösterilebilir.

9-22 Temmuz 2011 tarihleri arasında yapılan bu sürüşün amacı;

Görme engellilerin iç mekanlarla sınırlandıkları toplumsal alışkanlığa karşı çıkmak,
Kamusal alanın sadece görsellikle sınırlı bir şey olmadığını göstermek ve görme engellilerin kamusal alanı algılayış biçimine dair bir dökümantasyon yaratmak,
Görme engellilerin kamusal alanı bisikletle dize getirebileceğini kanıtlamak,
Tandem bisikletin nasıl bir özgürleşme ve iletişim aracı olabileceğini insanlara anlatmaktır.