Bisikletlerimizle, unutulanların ve unutturulanların izindeyiz.
“Hafızaya Pedal” temasıyla toplumsal belleğin, kent belleğinin, hafıza mekanlarının, ötekileştirilen tarihin, silikleştirilen değerlerin izinde, görünmeyenleri görünür kılacak hafıza sürüşleri organize ediyoruz.
Çünkü bizi bir arada tutanın kentsel kamusal alandaki değerlerimiz olduğuna inanıyor ve önünden geçtiğimiz ama farkına varmadığımız, bilinmeyen, unutulan, unutturulanların izinde, “hafızaya pedal” çevirmek; bunu yaparken sporu, sosyalleşmeyi aradan çıkarmak istiyoruz.
Bunu yapmak için; hafıza mekanları, kent tarihi ve toplumsal bellek konularında çalışmalar yürüten STK’lardan yardım alarak, gidilecek mekanları ve görünmeyenleri görünür kılacak anlatıcıları belirliyoruz. Sonra buluşma yerinde (Örn: Kadıköy Kalamış Parkı’nda) buluşarak önceden çizilmiş rotamız üzerinde pedal çevirmeye başlıyoruz. Belirlenen mekanların önünde durduğumuzda, anlatıcı kişi mekanın hikayesi, hafızası üzerine sürüştekilere bilgi veriyor. Böylece bu mekanların, hikayelerin ve yaşanmışlıkların, “bisiklet üzerinde bir kaydını” tutmuş oluyoruz.
Hafızaya Pedal Facebook Sayfası
Studio-X Etkinliği: Tuvalimiz Kadıköy Fırçamız Bisiklet
Engelsiz Pedal Derneği, Kadıköy Akademi ve Tasarım Atölyesi Kadıköy işbirliğiyle, 25 MAYIS 2016’da, Studio-X’te hafızaya pedallamakla ilgilenen herkesi bir araya getiren bir etkinlik düzenledik.
Bu etkinliğin amacı, ” harita üzerinde anlamlı şekiller oluşturacak şekilde pedal çevirme sanatı, Strava Art” olarak anılan sürecin yaratıcısı Amerikalı sanatçı Stephen Lund’un izinde, haritada Kadıköy kent hafızasını diri tutacak görseller çıkaracak rotalar hazırlamaktı. Strava Art özelinde çizdiğimiz rota örneklerini aşağıda bulabilirsiniz.
Strava, Endomondo, NikeRun, SportsTracker, MapMyRide gibi spor takip uygulamaları, yürürken, koşarken veya bisiklete binerken kaç kalori yakıldığını, ne kadar yol gidildiğini, ortalama hızı, haritada izlenen yol gibi her tür bilgiyi kullanıcılarına gösteriyor. Biz Hafızaya Pedal süreci kapsamında, bisikleti gelişi güzel yönlendirmek yerine, “bu uygulamaları kullanarak haritada nitelikli görseller elde etmek üzere pedal çevirmeyi” hedefledik.
Bu nitelikli şekil ve rotaları tasarımcılar, hayal gücü tavan yapanlar, altıncı hissi kuvvetliler, bakmak ile görmek arasındaki farkı bilenler yani bütün ilgililer ile birlikte, Studio-X’teki etkinliğimizde tartıştık ve kurguladık.
Strava Art hakkında daha fazla şey okumak için tıklayın.
Çerkes Soykırımını Hatırlıyoruz
21 Mayıs, Çerkeslerin sürgün ve soykırım günü!
1864’te, Çarlık Rusya’ya karşı verdikleri savaşı kaybeden Çerkesler, tarihin en büyük ve en trajik sürgünlerinden birine maruz bırakıldılar. Sürülenlerin sayısının 1,5 milyondan fazla olduğu, onbinlerce Çerkes’in sürgün yollarında öldüğü biliniyor.
Halen, dünyadaki toplam Çerkes nüfusunun %80’i diasporada yaşıyor. En büyük Çerkes nüfusu ise Türkiye’de. Suriye, Ürdün, Mısır, İsrail gibi ilk yerleşim bölgeleri dışında, sonradan yer değiştirmelerle birlikte bugün dünyanın pekçok ülkesinde Çerkesler varlar, yaşıyorlar.
Her yıl, Çerkes soykırımını hatırlamak ve hatırlatmak için 21 Mayıs’ta pedal çeviriyoruz.
2016 21 Mayıs’ında Çerkes soykırımını hatırlamak için düzenlediğimiz programın ayrıntıları şöyleydi:
-Sürüş sırasında Çerkes soykırımına dair anlatımlar yaptık.
-Kadıköy’deki Çerkes varlığğını, Çerkeslerin işlettiği mekanları Keşfettik.
-Sürüş boyunca Adige bayrakları kullandık.
-Sürüş sonunda İstanbul Kafkas Kültür Derneği’ne Geçerek Soykırımla ilgili özel bir tiyatro oyununu izledik.
Bu sürüşte, bir Strava Art pratiği olarak haritada sürgünün yapıldığı yıl olan 1864 yılının şeklini çizdik.
Mahir Çayan’ı Hatırlıyoruz
Onları hatırlamak ve hatırlatmak için, Mahir Çayan ve arkadaşlarının öldürüldüğü Tokat Niksar’da bulunan Kızıldere Köyü’ne pedal çevirdik.
Hikayeye kısaca değinmek gerekirse olay şöyle: Mahir Çayan ve arkadaşları, 26 Mart 1972’de Ünye’de, NATO’ya ait radar istasyonunda çalışan iki Kanadalı ve bir İngiliz teknisyeni kaçırırlar ve karşılığında Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu (THKO) önderleri Deniz Gezmiş, Hüseyin İnan ve Yusuf Aslan’ın serbest bırakılmasını isterler. 28 Mart 1972’de, rehinelerle birlikte Tokat Niksar’ın Kızıldere köyü muhtarının evinde kalmakta olan arkadaşlarının yanına giderler. Grup, 30 Mart 1972 günü muhtarın evinde askerler tarafından ablukaya alınır. Burada, ablukanın sonunda eve giren askerler tarafından vurularak öldürülürler.
Mahir Çayan hakkında daha fazla bilgi almak için tıklayın.
19 Mayıs’ı Hatırlıyoruz
19 Mayıs 1919’da milli mücadeleyi başlatmak üzere Samsun’a giden Mustafa Kemal, 16 Mayıs’ta İstanbul’dan yola çıkarak Bandırma vapurunu kullandı.
Strava Art ile biz de 2019’da, Mustafa Kemal’den tam yüz yıl sonra, İstanbul’dan bisikletlerimizle yola çıkarak haritaya Bandırma Vapuru’nun şeklini çizdik.
Çanakkale’yi Hatırlıyoruz
2009’dan bu yana, mayıs ayı geldiğinde, İstanbul’dan 482 kilometre boyunca Çanakkale’ye pedal çeviriyoruz.
15 Mart’ta tandemlerle, Çanakkale şehitlerini anmak için Kadıköy’den yola çıkıyor, soluğu 18 Mart’ta Çanakkale Şehitliği’nin önünde alıyoruz.
Sadece Çanakkale’de ölen Türk askerleri değil, Avustralya başta olmak üzere dünyanın farklı ülkelerinden savaşmak için Türkiye’ye getirilen Anzak askerlerini de hatırlıyoruz. 25 Nisan Anzak gününde, bisikletlerimiz üzerinde Çanakkale’deyiz.
Eski Fikirtepe’yi Hatırlıyoruz
Hafızaya pedallamak, bizim için sadece bir anma biçimi veya aktivist bir süreç değil. Aynı zamanda kentin eski dokusunu keşfetmek, eski formunu hatırlamak ve değişimin izini sürmek için de sokaklarda pedal çeviriyoruz.
2019’da tandem bisikletlerle Yeldeğirmeni, Hasanpaşa, Fikirtepe, Göztepe, Ünalan, Küçük Çamlıca, Acıbadem, Validebağ ve Koşuyolu güzergahında bir sürüş gerçekleştirerek kentin değişen çehrelerini keşfettik ve kentsel dönüşümün izlerini sürdük. Odağımızda, büyük bir kentsel dönüşüm çalışmasına tabi olan Fikirtepe vardı.
Engelsiz Pedal Derneği 